ORTODONTİ (Tel Tedavisi)

Ortodonti (tel tedavisi), dişlerdeki çapraşıklıkları, kapanış bozuklukları, alt-üst çenelerin birbirleriyle ve yüzdeki iskeletsel bozuklukların genel ilişkisini düzeltmeyi amaçlayan bir tedavi şeklidir.

• Dişlerdeki çapraşıklıklar,
• Dişler arasındaki boşluklar,
• Çene, yüz ve dudak uyumsuzlukları,
• Kapanış bozukluklarıdır.

Neden çapraşıklık oluyor? Ortodontik bozuklukların nedenlerinde kalıtımsal faktörlerin rolü olduğu gibi etken daha çok çevresel faktörlerdir. Yani ağız solunumu yapmak, parmak emmek, dudak veya dil emmek, tırnak ısırmak, kalem ısırmak, uzun süre biberon ve emzik kullanmak (4 yaşından sonra kalıcı iskeletsel bozukluklara yol açar), üflemeli bir çalgı çalmak… gibi alışkanlıklardan dolayı olabilir. Ayrıca çocuklarda sık görülen bademcik, geniz eti sorunları da zamanında müdehale edilmezse çene yüz sisteminde kalıcı bozukluklara neden olmaktadır.

Aralıklı dişler için tedavi seçenekleri nelerdir? Aralık dişlerin tedavileri porselen laminalar, ışık dolgular ve ortodontik tedavi seçenekleri ile olabilir. Dişlerin geniş aralıklı olması kombine tedavi gerektirmektedir.

• Beslenme Bozuklukları: Beslenme bozukluğunun yarattığı sonuca bağlı olarak erken diş çekimleri ortodontik tedaviye yöneltebilir.
• Ağızdan Nefes Alma: Solunumdan kaynaklı gelişim bozuklukları, ağız yoluyla nefes almada hava partikülleri içerisinde bulunan biyolojik mikroplar direk olarak diş ve diş etlerimize saldırmakta ve kolaylıkla yıpranmalarına sebep olmaktadır.
• Parmak Emme: Özellikle küçük çocuklarda görülen bu durum, dişlerin şekillerinin çarpık ve düzensiz çıkmasına sebep olmaktadır.
• Yalancı Emzik kullanımı: Uzun süre emzik kullanılan bebeklerde ağız ve diş sağlığı bozulabilir. Bebeğin doğal damak yapısı ve buna paralel olarak diş sıralaması bozulabilir.
• Uyurken Sürekli Aynı Tarafa Yatmak: Uyku halinde devamlı sağ tarafa ya da sol tarafa yatmak, üzerine yattığımız alanda bulunan dişlerin üzerine yük binmesi ve bundan dolayı diş etlerinin zorlanmasına bağlı olarak bazı ortodontik bozuklukların baş göstermesine sebebiyet verecektir.
• Diş Sıkma: Bu kötü alışkanlık özellikle sinirlenilen zamanlarda yapıldığından dolayı iki dişin birbiri ile karşılaşması (alt diş ile üst diş) sonucunda dişlere aşırı kuvvet binmesinden dolayı dişlerde şekil bozukluklarına sebep olmaktadır. Tırnak yeme, kalem ısırma gibi kötü alışkanlıklar.
• Süt Dişlerinin Erken kaybı: Süt dişlerindeki çürükler "nasıl olsa değişecek" mantığıyla tedavi edilmemiş, fluor ve fissür koruyucu uygulamaları göz ardı edilmiş olabilir.
• Dişeti Problemlerine Bağlı Diş Düzensizlikler: Diş eti rahatsızlıkları sadece çene yapısını bozmak ile kalmaz aynı zamanda dişlerin çürümesine de sebebiyet vermekte ve ağız sağlığı açısından kötü bir görüntü yaşanmasına sebep olmaktadır.
• 20 Yaş Dişlerinin Öndeki Dişleri Sıkıştırmasına Bağlı Düzensizlikler: 20 yaş dişi olarak bilinen ve aslında hiçbir işe yaramayan dişlerin çıkmasına ve mevcut olan dişleri sıkıştırmasına bağlı olarak mevcut olan dişlerde görüntü ve şekil bozukluklarının ortaya çıkmasıdır.
• Genetik Olarak yatkınlık: Soy geçmişi özelliklerine göre iskeletsel bozukluklar, üst çene darlığı, çapraşıklık problemleri, diş eksiklikleri ailede benzer bir anomalinin olup olmadığı önemlidir. Böyle durumlarda ortodontik sorunların ortaya çıkamaması kaçınılmaz olmaktadır. Bu gibi durumlarda süt dişi döneminden başlayarak düzenli diş hekimi kontrollerine götürmektir.

Ortodontik tedavim ne kadar sürer ?
Aktif tedavi ortalama 1.5 –2 yıl sürer. Ancak zaman tedavinin şekline, hastanın yaşına, işbirliğine göre değişir. Daha kısa olduğu gibi daha da uzun olabilir.

Erişkinler de ortodontik tedavi olabilir mi?
Evet, erişkinler de rahatlıkla tedavi olabilir. Sanılanın tersine sağlıklı bir diş eti ile her yaşta dişleri hareket ettirmek mümkündür. Ancak erken teşhis edilen anomalilerin tedavi opsiyonları daha fazla olduğu için mutlaka bir ortodontist tarafından erken yaşta kapanışın değerlendirilmesi gerekmektedir.

Ortodontik Tedavi Yöntemleri
Sabit Ortodontik Apareyler; Diş üzerine yapıştırılan braketler ile yapılan tedavi şeklidir.

Hareketli Ortodontik Apareyler; Basit tedaviler hareketli apareylerle(temizlemek için çıkarılabilen plak) yapılabilir. Dişe hafif baskı yapmasını sağlayan narin telleri ve yayları mevcuttur.

Çene Ortopedisi; Çenelerin yüze ya da birbirine göre bozulan durumlarını özel araçlarla düzeltmeyi hedefleyen bir ortodonti alanıdır. Ortodontik tedavi ile(dişlerin kapanış uyumu sağlanır) .

Ortognatik Cerrahi; Ortodontik ya da ortopedik tedavi ile düzeltilemeyecek sorunlarda ortognatik cerrahiye başvurulur. Çene ve yüzde meydana gelen bozukluklar, doğuştan ya da kaza ve hastalıklar sebebiyle sonradan da ortaya çıkabilir. Çenelerin birbirine ve yüze göre uyumsuzluğu, kişilerde hem estetik, hem de işlevsel sorunlara yol açmaktadır. Gelişen üstün teknoloji ve cerrahi yöntemler ile bu bozuklukların onarılması uzman cerrahlar tarafından gerçekleştirilebilmektedir.

Invısalıgn; Braketler olmaksızın, şeffaf plakların uygulanmasıyla dişlerin düzeltimini amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Bu yaklaşımda 2-4 hafta arasında değişen, ortalama olarak toplam 10-12 adet şeffaf plak kullanımı söz konusudur. Bu plakaların gözle görülmesi ve fark edilmesi oldukça zordur. Bu yaklaşım özellikle erişkin kişiler için oldukça uygudur. Şeffaf plaklar istenildiğinde çıkartılabilip temizlenebilir.

İnvisalign tekniğinin uygulanabilmesi için çok şiddetli bir iskeletsel problemin ve çapraşıklığın olmaması gerekir.

Lingual Braketleme; Braketlerin dişlerin ön yüzeyi yerine, arka yüzeyine yapıştırılması prosedürü ile onların tamamen görünmez olmasını sağlayan bir yöntemdir. Büyümeyi tamamlamış bütün gençlerde ve özellikle de erişkin kişilerde uygun bir tedavidir. Çocuklarda diş sürmeleri devam etmesi sebebiyle braketleri yapıştırmak problem olabilir. Bu sebeple de tercih edilmez.

Ortodonti Tedaviniz Sırasında Dikkat Etmeniz Gerekenler

Ortodontik tedavi gören insanların ağız hijyenine daha fazla dikkat etmeleri gerekir.

Düzgün beslenme; Brakete zarar vererek tel aralarına kaçabilecek besinlerden uzak durmalısınız. Bunlar daha çok şekerli ve yapışkan yiyecekler sakız, karamel, şeker gibi. Özellikle kabuklu ve sert yiyecekler (Elma, Yeşil Erik, Havuç) braketlerin kırılmasına sebep olabilir. Eğer dişlerden ve braketlerden plak temizlenmezse dişeti hastalığı, çürüme ve kötü nefese yol açabilir.

Yumuşak uçlu diş fırçası kullanımı; Yumuşak uçlar çatlak ve köşelere ulaşmakta orta ve sert uçlardan daha başarılıdırlar ayrıca dişetlerini rahatsız etmezler. Özel ortodontik fırçaların kullanılması da yararlı olur.

Diş ipi kullanımı; Tellerin ve dişeti çizgisinin arası için özel diş ipleri vardır. Braketler ilk takıldığında , diş ipini kullanım teknikleri diş hekiminiz tarafından gösterilecektir. Günde en az 1 kere diş ipi kullanılmalıdır.